Галилео Галилей

1564 оны 2-р сарын энэ өдөр Италийн сансар судлаач Галилео Галилей мэндэлжээ. Галилей Николай Коперникийн Дэлхий Нарыг тойрон эргэдэг гэх үзлийг боловсронгуй болгосон юм. Үүний төлөө тэрээр загалмайн шашинтнуудын эрүү шүүлтэнд өртөж, үзэл бодлоосоо татгалзсан ч эцэст нь “Гэхдээ л тойрч эргэдэг юм даа” хэмээн дуу алдсан гэдэг.

Гэвч Галилей үнэндээ эрүү шүүлтэнд орж, “Гэхдээ л...” гэж уулга алдсан юмгүй. Галилей гүнээ сүжигтэй байсан тул лам хуврагуудыг эсэргүүцэж явсангүй. 8-р Пап Урбантай тун чиг сайхан харилцаатай байжээ. Пап лам эрдэмтэнд бэлэг сэлт илгээж, тэтгэлэг явуулдаг байсан нь тогтоогдсон юм. Галилейг дуран авайгаа бариад Папын өргөөнд ирэхэд лам хуврагууд сансар огторгуйг ширтэх гэж дугаарлана. 

Үүгээр барахгүй Урбан лам түүнтэй од гарагсын тухай хөөрөлдөж байлаа. Ихэд дэвшилтэт үзэлтэй Пап лам ямар ч нөхцөл Бүтээгчийн ариун үйлийг үгүйсгэж чадахгүй гэдэгт бат итгэсэн ажээ. Тэрээр Дэлхий Нарыг тойрон эргэдэг болохыг батлах аргагүй гэж бодсон байдаг.

Галилей 1630 онд Коперник, Птолемейн Дэлхийн хоёр үндсэн системийн тухай харилцан яриа бүтээлээ бичиж дуусгаад, тэр үеийн хянан шалгах хороогоор батлуулж хэвлүүлжээ.

Гэтэл юу болов? гэвэл уг ном гурван хүний харилцан яриа хэлбэрээр бичигдсэн нь шуугиан дэгдээв. Хөөрөлдөгч гурвын нэг нь Коперникийн талыг баримтлагч Сальвиати, нөгөө нь төвийн байр суурьтай Сальведо, харин гурав дахь нь Птолемейн үзэлтэн “мулгуудуу” Симпличио. Урбан ламтан Симплиочогийн үгс түүний хэлсэнтэй дүйцэж байгааг олж мэдмэгцээ энэ номыг худалдаалахыг хориглосон юм.

Ингээд Галилейг Ромд болсон буруу номтны шүүхээр шүүлээ...

Дашрамд хэлэхэд Галилей анх удаа дуран авай ашиглаж сансар огторгуйг судлан шинжилсэн бөгөөд туршилтын физикийг үндэслэсэн түүхтэй.