среда, 30 ноября 2016 г.

Гэрэл зургийн тухай

XIX зууны сүүлчээр Чикагод тухайн үедээ хамгийн тансагт тооцогдсон галт тэрэг хийжээ. Гэвч нөхцөл байдлаас болоод Парист зохион байгуулдаг олон улсын үзэсгэлэнд энэ галт тэргийг илгээж чадаагүй байна. Ингээд уг галт тэрэгний зургийг авахын тулд томоохон хэмжээтэй зургийн аппарат зохион бүтээх шаардлагатай боллоо.
Инженер Жорж Лоурэнс 1900 онд ийм аппарат зохион бүтээв. Энэ аппаратаар зураг авахын тулд зурагчинд 15 хүн туслах шаардлагатай. Хагас тонн гаруй жинтэй аппаратыг хийхэд 120 кг цавуу, каучук ашигласан аж. Аппарат 2,44 м* 1,6 м-ийн хэмжээтэй хальстай, нэг кассет нь 226 кг жинтэй, 2,4 м* 1,6 м-ийн хэмжээтэй зураг авах боломжтой. Энэ аппаратаар Чикагогийн галт тэрэгний компанийн зүтгүүрийн зургийг авч хожим нь сурталчилгаанд ашиглаж байсан гэдэг. Хэдийгээр дээр дурдсан “хэргийн эзэн болсон” тансаг галт тэрэг Парисын олон улсын үзэсгэлэнд тавигдаагүй ч Лоурэнс тэр үзэсгэлэнгээс гэрэл зургийн Гранпри шагнал хүртжээ.
Лоурэнс үүнээс гадна 1906 онд 22 кг жинтэй аппаратаа хэд хэдэн цаасан шувуунд бэхэлж Сан-Франциско хотын панорам зургийг 610 м-ийн өндрөөс авчээ. 

Тэгэхэд тэр хэд хэдэн зураг авсан бөгөөд хамгийн алдартай нь 48,6*122,9 см-ийн хэмжээтэй. Энэ зургийг 300 dpi-аар хувиргавал 460 мегапиксельтэй болох юм байна. Зураг авахаас хэдхэн өдрийн өмнө тус хот газар хөдлөлтөд өртөж, байшин барилгынх нь 88% сүйдсэн байв.
Улмаар 5 жилийн дараа яг тэр цэгээс ахин зураг авснаар хот энэ хугацаанд хэр хөгжсөнийг баталгаажуулан үлдээжээ.
Лоурэнс зохион бүтээсэн аппаратынхаа зураг төслийг үлдээгээгүй учраас гэрэл зурагчид түүнийг энэ зургаа 130 хэмийн налуутай авсан байх магадлалтай гэж таамагладаг. Тухайн үед АНУ-ын цэрэг армийнхан түүний аппаратуудыг сонирхож байсан ч Лоурэнс хэт их үнэ хэлээд зураг төслөө худалдаагүй ажээ.

среда, 16 ноября 2016 г.

Чарли Чаплин өөрийн бүтээсэн алдарт дүрийнхээ тухай ийн өгүүлжээ

“Өөрийгөө тодорхойлооч гэвэл би ажилдаа маш дуртай л гэж хэлнэ. Би бээр уран бүтээлдээ чин сэтгэлээс ханддаг ийм л хүн. Үүнээс өөр зүйлийг илүү сайн хийж чаддагсан бол түүнийгээ л хөөх байлаа. Гэлээ ч чадахгүй нь.
Энэ дүр гэнэтхэн л бүтсэн юм. Тэгэхэд зураглаач надад “Хүн хараад инээд нь хүрэхээр нүүр будалт хий” гэж хэлсэн юмдаг. Гэтэл санаанд тоймтой юм орж ирдэггүй. Тэгэхээр нь би хувцасны өрөө рүү орлоо. Замдаа томдсон өмдтэй, нарийхан пальтотой, том толгойтой, жижиг малгайтай хүн дүрсэлж үзүүлвэл хүмүүсийн сэтгэлд хүрэх болов уу гэж сэтгэв. Ингээд нүүрээ яаж хувиргахаа тодорхой мэдэхгүй байсан ч ийм төрхтэй хүн лавтайяа төлөв төвшин, гунигтай царайтай байх учиртай гэж бодсон юмдаг. Инээд хүргэмээр дүр төрхийг нь жаахан ч гэсэн дарах гэсэндээ жирвээ сахалтай байвал дээр гэж саналаа. Жирвээ сахал нь тухайн хүнийг бага зэрэг маанагдуу мэт харагдуулах учиртай. Гэхдээ нүүрний минь хувирлыг нууж далдлах ёсгүй.

Зураг авалтын үеэр гудамжны гуйлгачин залуу түр ч атугай амарч суух гэсэндээ зочид буудалд буусан зочны дүрээр буудлын хүлээлгийн танхимд явж ордог. Тэнд байсан хүмүүс залуугийн тийш сэжиглэсэн харц шидэх ч мань хүн зочид буудалд буусан хүний дүр эсгэнэ. Буудлын тооцооны дэвтрийг эргүүлж, зөрж өнгөрөх хүмүүсийг ажингаа тамхи гаргаж асаагаад хэд сорно. Миний тоглосон хамгийн анхны шог үзэгдэл болбоос энэ юм. Алиалагчийн маань дүр ингэж л бий болсон. Надад энэ төрх маш их таалагдсан шүү.

Хамгийн гол нь, би тэр хүнийг хөл муутайгаар дүрслэх гэж хичээдэг байлаа. Хөгжилдөж цэнгэж явах ч хөл нь сульдаж, хавдсан байх ёстой гэх үү дээ. Хувцас хариуцсан хүнээс би том размерын хуучин гутал авч өмсдөг байлаа. Хөлд суугаагүй гуталтай эелдэг боловсон загнана гэдэг инээдтэй харагдах нь мэдээж. Дүр маань юм юманд дөртэй нь надад тун их таалагддаг байв. Нэг талаар өөртэй минь төстэй гэмээр. Үзэгчдийн хариу үйлдэл надад хэдийгээр чухал боловч зураг авалтын үеэр үзэгчид байхгүй тул би тэдэнд хандаж тоглодоггүй байлаа.

Миний хувьд ярихаас илүү пантомима үзүүлэх нь сэтгэлд хүрдэг шиг. Үг ашиглаад эхлэхэд бүхий л зүйл хэтэрхий гял цал болох мэт. Дуу хоолой гэдэг сайхан л даа. Гэхдээ урлагт дэндүү нээлттэй байж боломгүй. Өөрийгөө дэндүү ихээр нээвэл тодорхой хүрээ хязгаарт баригдах аюултай. Дуу хоолойгоор сэтгэлийн гүнд мэдрэгдсэн бүхнээ илэрхийлнэ гэдэг тун бэрх. Гэтэл хөдөлгөөн нь шувуу нисэхтэй адил сэтгэлд тусах увидастай. Хүний харцнаас хэлэх гэсэн үгсийг нь мэдэрнэ гэдэг бараг боломжгүй зүйл. Дүр маань дуу ороход би энэ бүхнийг тооцож бодох учиртай байжээ. Дуу орсноор багагүй шинжээ гээсэн гэж санах юм.


Амьдрал миний хувьд маш сайхан зүйл. Өдөр хоногууд уй гунигаар дүүрэн ч бай туулаад л өнгөрөх хэрэгтэй. Би л хувьдаа ядахнаа туршлага суухын төлөө ямар ч хувь тавилан тохиосон туулаад л явна. Хошин шог болбоос ухаан санаагаа саруул байлгах нэгээхэн хэрэгсэл гэж хэлж болох юм. Юм бүхэн эмгэнэлээр дүүрэн байх аваас бидний сэтгэл яах билээ? Эмгэнэл гэдэг амьдралын бүрэлдэхүүн хэсэг ч гэлээ бидэнд зовлон бэрхшээлийг даван туулж, өөрийгөө хамгаалах чадвар гэж бий. Хэдийгээр эмгэнэл амьдралд томоохон үүрэгтэй ч хошин шог бидний хувьд өөрсдийгөө хамгаалах хэрэгсэл болдог гэж санах юм. Хошин шог нь угтаа ямар нэгэн байдлаар бусдыг өрөвдөх сэтгэлээс эхтэй шүү дээ.”

Альбрехт Дюрерийн "Гар"

Энэ зураг хэрхэн бүтсэн тухай сонирхуулья.  XV зуунд Нюрнбергийн ойролцоох нэгэн тосгонд арван найман хүүхэдтэй өнөр өтгөн айл амьдра...